تفاوت شکایت ترک انفاق با دادخواست نفقه چیست؟ + بهترین وکیل ترک انفاق

تفاوت شکایت ترک انفاق با دادخواست نفقه چیست؟ + بهترین وکیل ترک انفاق

براساس ماده ۱۱۰۲ قانون مدنی وقتی عقد ازدواج بسته می‌شود، زن و شوهر در قبال یکدیگر حقوق و تکالیفی دارند. یکی از این تکالیف شوهر این است که باید نفقه و خرج و مخارج زندگی خود و همسرش را پرداخت کند. این تکلیف آنقدر اهمیت دارد که در شرایطی که شوهر خرج و مخارج و نفقه را پرداخت نکند، زن می‌تواند دادخواست حقوقی و حتی شکایت کیفری نیز بکند.

• نفقه شامل چه هزینه‌هایی می‌باشد؟

براساس ماده ۱۱۰۷ قانون مدنی، «نفقه عبارت است از همه نیازهای متعارف و متناسب با وضعیت زن از قبیل مسکن، البسه، غذا، اثاث منزل و هزینه‌های درمانی و بهداشتی و خادم در صورت عادت یا احتیاج به واسطه نقصان یا مرض… .» که نفقه زوجه به عهده شوهر می‌باشد.

• معنی نفقه حال (جاریه) و نفقه معوقه (عقب افتاده) چیست؟

منظور از نفقه معوقه، خرج و مخارج و هزینه‌هایی است که مدتی از آن گذشته است مثل ۵ یا ۶ ماه قبل ولی همسرش نداده است. نفقه حال یا جاریه، خرج و مخارج و هزینه‌هایی است که زن از تاریخ دادخواست حقوقی یا شکایت کیفری، آن‌ را مطالبه می‌کند. در واقع، نفقه معوقه از زمان شروع زوجیت تا حال را شامل شده و نفقه جاریه از زمان حال به بعد را شامل می‌شود.

• آیا زنی که خودش درآمد دارد، مستحق نفقه است؟

زن در هر صورت چه خانه‌دار باشد و چه شاغل باشد، مستحق نفقه است (ماده ۱۱۱۸ قانون مدنی) و اصولا پرداخت هزینه‌های زندگی و زن، با شوهر است و شوهر نمی‌تواند به این دلیل که همسرش شاغل است و درآمد دارد، نفقه‌ای به او پرداخت نکند.

• آیا در دوران عقد هم شوهر باید نفقه بپردازد؟

از زمانی که عقد نکاح (ازدواج) منعقد می‌شود، شوهر باید نفقه همسرش را بپردازد حتی اگر در دوران عقد باشد. ویژگی دوران عقد ممکن است این باشد که زوجه باکره باشد و زوجه باکره هم دارای حق حبس است یعنی می‌تواند تا زمانی که شوهر حقوق مالی او را مثل نفقه و مهریه و … نپرداخته است، تمکین نکند. در گذشته رویه قضایی دادگاه‌ها این بود که شکایت کیفری ترک انفاق از سوی زوجه باکره بابت نفقه پذیرفته نمی‌شد و زوجه باکره فقط می‌توانست دادخواست حقوقی نفقه را تقدیم دادگاه کند. اما با تصویب قانون حمایت خانواده جدید این امکان برای زوجه باکره فراهم شده که هم مطالبه حقوقی نفقه و هم شکایت کیفری ترک انفاق نماید.

• آیا اجرت‌المثل ایام منزل همان نفقه است؟

نفقه، خرج و مخارج و هزینه‌های زندگی است اما اجرت‌المثل به حق‌الزحمه کارهایی گفته می‌شود که زن در خانه شوهر به دستور شوهرش و با قصد عدم تبرع (یعنی کارها را نمی‌خواسته و مجانی انجام دهد) انجام می‌دهد اما از نظر شرعی و قانونی موظف به انجام آن نیست. برای مثال غذا درست کردن و شست‌وشو و … . در ماده ۲۹ قانون حمایت خانواده مصوب سال ۱۳۹۱ آمده است: «دادگاه ضمن رأی خود با توجه به شروط ضمن عقد و مندرجات سند ازدواج، تکلیف جهیزیه، مهریه و نفقه زوجه، اطفال و حمل را معین و همچنین اجرت‌المثل ایام زوجیت طرفین مطابق تبصره ماده ۳۳۶  قانون مدنی را تعیین و در مورد چگونگی حضانت و نگهداری اطفال و نحوه پرداخت هزینه‌های حضانت و نگهداری تصمیم مقتضی اتخاذ می‌‌‌کند.»

پرونده‌های خانواده نیاز به وکیل متخصص خانواده دارد. در این راستا وکیل نوین بر آن شد که وکیل متخصص خانواده و ترک انفاق را شناسایی کرده و به شما عزیزی که درگیر پرونده خانواده و ترک انفاق هستید، معرفی نماید.

• آیا شوهر باید همیشه نفقه پرداخت کند؟

در دو مورد پرداخت نفقه برای شوهر واجب می‌شود:

• عقد ازدواج، دائم باشد (ماده ۱۱۰۶ قانون مدنی). بنابراین، در عقد منقطع (موقت) زوجه حق نفقه ندارد مگر اینکه شرط شده باشد یا اینکه عقد بر این مبنا واقع شده باشد (ماده ۱۱۱۳ قانون مدنی).
• زوجه تمکین کند (ماده ۱۱۰۸ قانون مدنی). اگر زوجه از شوهر خودش تمکین نکند (اعم از تمکین عام و خاص)، با حکم دادگاه، دیگر مستحق نفقه نخواهد بود.
• حکم نشوز چیست؟

حکم نشوز مربوط به زوجه‌ای است که تمکین نمی‌کند. عدم تمکین می‌تواند شامل مواردی چون عدم تمکین خاص، اشتغال برخلاف مصالح خانوادگی یا حیثیت شوهر، زندگی نکردن در منزل شوهر، ترک منزل شوهر و … می‌باشد. شوهر می‌تواند دادخواست الزام به تمکین زوجه را به دادگاه تقدیم کند. در صورتی که زوجه حاضر به تمکین نباشد و نتوان او را ملزم نمود، دادگاه حکم عدم تمکین زوجه را صادر می‌کند که در اصطلاح به این حکم، حکم نشوز و به چنین زوجه‌ای، ناشزه می‌گویند. با صدور حکم نشوز، زوجه دیگر مستحق نفقه نیست.

• نفقه زنی که شوهرش فوت کرده، با چه کسی است؟

براساس ماده ۱۱۱۰ قانون مدنی، «در ایام عده وفات، مخارج زندگی زوجه عندالمطالبه از اموال اقاربی که پرداخت نفقه به عهده آنان است (درصورت عدم پرداخت) تامین می‌گردد.» بنابراین، اگر شوهر درآمدی داشته باشد مثلا حقوقی داشته باشد یا اجاره خانه یا مغازه‌ای، همسر می‌تواند از آن استفاده کند. در غیر این صورت، اقاربی که نفقه برعهده‌شان هست، باید بپردازند.

• نفقه زنی که در منزل جداگانه‌ای از شوهرش زندگی می‌کند، بر عهده کیست؟

براساس ماده ۱۱۱۵ قانون مدنی، «اگر بودن زن با شوهر در یک منزل متضمن خوف ضرر بدنی و یا مالی یا شرافتی برای زن باشد زن میتواند مسکن علیحده (جداگانه) اختیار کند‌ و در صورت ثبوت مظنه ضرر مزبور محکمه حکم بازگشت به منزل شوهر نخواهد داد و مادام که زن در بازگشتن به منزل مزبور معذور است نفقه بر‌عهده شوهر خواهد بود.» اگر ترک منزل و درخواست منزل جداگانه بی دلیل باشد، زوجه ناشزه محسوب می‌شود و مستحق نفقه نمی‌باشد.

• مقدار نفقه چقدر است؟

مقدار نفقه را یا خود زن مشخص می‌کند و در دادخواست حقوقی یا شکایت کیفری خود تقویم (قیمت‌گذاری) می‌نماید؛ یا بر اساس آنچه که در سند نکاحیه (قباله) که در هنگام عقد مشخص شده است، تعیین می‌شود؛ اگر هم در هیچ صورتی تعیین نشده باشد، از طریق ارجاع به کارشناس مشخص می‌شود.

سامانه وکیل نوین با دارا بودن وکلای مختلف در سراسر کشور جهت معرفی بهترین وکیل ترک انفاق اقدامات تخصصی انجام می‌دهد.

• دادخواست حقوقی نفقه در چه مواقعی است؟

اگر زوجه بخواهد بابت نفقه معوقه دعوی کند، باید راه حقوقی را انتخاب کند و در دادگاه خانواده محل زندگی مشترک، محل اقامت خوانده (شوهر) یا محل اقامت خودش (زوجه) دادخواست نفقه بدهد. در این صورت از طریق کارشناسی مقدار نفقه‌ای که شوهر پرداخت نکرده، تعیین می‌شود. اگر زوجه بخواهد نفقه جاریه را مطالبه کند، باید شکایت کیفری ترک انفاق نماید. در هر دو راه، در صورتی که حکم نفقه صادر شود ولی شوهر پرداخت نکند، مجازات حبس و شلاق دارد.

• شکایت کیفری ترک انفاق به چه معنا است؟

همان‌طور که گفته شد که اگر زوجه بخواهد نفقه جاریه را مطالبه کند، باید شکایت کیفری ترک انفاق نماید. برای اینکه بتواند شکایت کیفری ترک انفاق کرد، باید شوهر هیچ مبلغی بابت نفقه و خرج و مخارج پرداخت نکرده باشد با وجود اینکه تمکن و استطاعت مالی نیز داشته است.

• برای شکایت کیفری ترک انفاق باید چه ویژگی‌هایی وجود داشته باشد؟

شکایت کیفری ترک انفاق هم مانند هر شکایت کیفری دیگری باید عناصری داشته باشد که بتوان آن را جرم دانست. این عناصر عبارتند از: عنصر مادی، عنصر معنوی (یا روانی) و عنصر قانونی. در ادامه هر یک از عناصر توضیح داده می‌شوند:

• اگر مردی توانایی مالی نداشته باشد، باز هم مجازات دارد؟

عنصر مادی جرم ترک انفاق این است که مرد تمکن و توانایی مالی داشته باشد ولی به طور عمدی نفقه‌ای پرداخت نکند. بنابراین، مردی که توانایی مالی ندارد، نمی‌توان از او شکایت کیفری ترک انفاق نمود هرچند که براساس ماده ۱۱۲۹ قانون مدنی، راه دادخواست حقوقی باز است و زن می‌تواند از طریق دادگاه خانواده حتی از او طلاق هم بگیرد.

• اگر مردی توانایی مالی داشته باشد ولی با آزار و اذیت نخواهد نفقه بپردازد، می‌توان از او شکایت کرد؟

عنصر معنوی یا روانی جرم ترک انفاق این است که مرد با علم به اینکه توانایی مالی دارد و می‌تواند نفقه همسرش را بپردازد اما به طور عمدی نفقه را نپردازد. در این صورت، زوجه می‌تواند شکایت کیفری ترک انفاق کند. اما اگر شوهر توانایی مالی نداشته باشد، شکایت کیفری ترک انفاق نمی‌توان از او کرد اما زوجه می‌تواند دادخواست حقوقی نفقه بدهد و به استناد عدم پرداخت نفقه، طلاق بگیرد.

• در کدام قانون آمده که زن می‌تواند از شوهرش بابت نفقه شکایت کند؟

برای دادخواست حقوقی نفقه، ماده ۱۱۲۹ قانون مدنی مستند می‌باشد. در مورد شکایت کیفری ترک انفاق نیز، مواد ۶۴۲ قانون مجازات اسلامی و تبصره ماده ۵۳ قانون حمایت خانواده، ترک انفاق را جرم و موجب مجازات دانسته است.

• آیا می‌توان چند بار بابت ترک انفاق شوهر شکایت کرد؟

جرم ترک انفاق از جرایم مستمر می‌باشد؛ به این معنی که این جرم به دفعات متعدد قابل شکایت کیفری است. مثلا اگر مردی نفقه آذر ماه همسر خود را ندهد و همسرش بابت نفقه آذرماه شکایت کند، زوجه دوباره و بلافاصله می‌تواند شکایت دیگری برای دریافت نفقه دی ماه خود نیز مطرح کند.

• چطور می‌شود ترک انفاق را ثابت کرد؟

زوجه می‌تواند از مدارکی مثل شهادت شهود یا استشهادیه محلی یا شهادت همسایگان استفاده کند تا نشان دهد که مثلا همسرش او ار از خانه بیرون کرده است یا منزل مناسبی تهیه نکرده است و خرج و مخارج نمی‌پردازد. همچنین، گزارش کلانتری هم می‌تواند مفید باشد. استفاده از دلایل دیگر مثل اقرار خود شوهر یا علم قاضی هم کمک ‌کننده هستند.

• شکایت ترک انفاق را در کجا و چگونه باید مطرح کرد؟

شاکی (زوجه) باید در دادگاه عمومی محل وقوع جرم (زندگی مشترک) شکایت کیفری کند. همچنین، می‌تواند از طریق کلانتری اقدام کرده و کلانتری پس از انجام تحقیقات ابتدایی مانند اظهارات شهود و … گزارشی تهیه کرده و به بازپرس دادسرا ارسال می‌کند.

• رسیدگی در دادسرا:

این شکایت پس از ثبت شکواییه توسط شاکی، توسط معاونت ارجاع به یکی از شعب بازپرسی دادسرا ارسال می شود. دفتردار پس از وصول شکواییه آن را ثبت و پرونده را نزد بازپرس پرونده ارسال می کند. بازپرس پرونده نیز پس از بررسی محتویات شکایت طرح شده، دستور احضار دو طرف دعوای کیفری را به دفتردار خود می‌دهد. در ادامه احضاریه توسط مدیر دفتر شعبه بازپرسی تنظیم و برای دو طرف ارسال می شود. هر دو طرف دعوای کیفری، روز رسیدگی در شعبه بازپرسی حضور می یابند و شاکی پرونده شکایت مندرج در شکواییه خود را دوباره مطرح می کند. در مقابل، زوج نیز ارتکاب جرم را از سوی خود نسبت به شاکی پرونده انکار می کند؛ اما شاکی دعوا شواهد یا مدارکی را برای اثبات موضوع مجرمانه در جلسه رسیدگی دادسرا حاضر می کند. متهم پرونده نیز در دفاع ممکن است ایراداتی را به شاهد وارد کند که در این صورت دادگاه باید به این ایرادات رسیدگی نماید.

• رسیدگی در دادگاه:

ممکن است شاکی پرونده از قرار صادره به دادگاه کیفری دو شکایت کند. با ارسال پرونده به مجتمع قضایی، پرونده از سوی معاونت ارجاع به یکی از شعب دادگاه‌های کیفری ارسال می‌شود. قاضی دادگاه کیفری نیز پرونده را مطالعه می کند و دستور تعیین وقت جلسه رسیدگی می دهد. زمان رسیدگی به شاکی و متهم در قالب یک اخطاریه ارسال می‌شود. در روز جلسه رسیدگی، شاکی و متهم در جلسه رسیدگی دادگاه حاضر می‌شوند. شاکی، دلایل خود را ارائه می کند و در قابل متهم نیز دفاعیات خود را اظهار می دارد. قاضی ضمن شنیدن به اظهارات دو طرف و بررسی مدارک و دفاعیات دو طرف تصمیم لازم را می گیرد. اینکه مدارکی که شاکی ارائه می کند تا چه اندازه معتبر باشد، به رای و نظر قاضی بستگی دارد در نهایت، ممکن است قاضی قرار صادره در دادسرا را استوار بداند یا اینکه آن را رد نماید.

برای ارتباط با بهترین وکیل ترک انفاق در سامانه وکیل نوین، با شماره‌های اعلام‌شده تماس بگیرید.

• مجازات ترک انفاق چیست؟

ضمانت اجرای عدم پرداخت نفقه به موجب ماده ۶۴۲ قانون مجازات اسلامی، «سه ماه و یک روز تا پنج ماه حبس» می باشد. همچنین، براساس تبصره ماده ۵۳ قانون حمایت خانواده: «هرکس با داشتن استطاعت مالی، نفقه زن خود را در صورت تمکین او ندهد یا از تأدیه نفقه سایر اشخاص واجب‌النفقه امتناع کند، به حبس تعزیری درجه شش (۶ ماه الی ۲ سال) محکوم می‌شود.»

• آیا می‌توان بابت ترک انفاق از شوهر طلاق گرفت؟

براساس ماده ۱۱۲۹ قانون مدنی اگر شوهر نفقه را نپردازد و نتوان او را مجبور کرد و یا نتواند نفقه را بپردازد، زن می‌تواند دادخواست طلاق یک‌طرفه بدهد و از شوهرش جدا شود.

• آیا جرم ترک انفاق قابل بخشش هست؟

جرم ترک انفاق از جرایم قابل گذشت است یعنی شروع آن باید با شکایت شاکی خصوصی (زوجه) باشد و دادستان به عنوان مدعی‌العموم نمی‌تواند آن را آغاز کند و در هر مرحله هم که شاکی رضایت بدهد، پیگیری و رسیدگی متوقف می‌شود.

• شوهر چطور می‌تواند ثابت کند که نفقه را پرداخت کرده است؟

شوهر می‌تواند منزلی را در شان زوجه تهیه نموده و یا مبلغ نفقه را به حساب زوجه واریز کند و قید «بابت نفقه» را ذکر کند. بنابراین، شهادت شهود و فیش‌های واریزی را می‌تواند به عنوان دلیل استفاده کند. همچنین، اگر زنی منزل را ترک کرده باشد و شوهر دادخواست الزام به تمکین داده باشد، می‌تواند از گزارش کلانتری مبنی بر ترک منزل توسط زوجه هم استفاده کند. اگر در دادگاه زن اقرار کند که نفقه می‌گرفته یا حاضر نیست در منزل شوهر بدون دلیل قانونی و موجهی زندگی کند، این هم دلیل دیگری می‎‎‌شود. همچنین، علم قاضی نیز می‌تواند موثر باشد.

• شوهر باید چه مقدار نفقه پرداخت کند؟

در دفاع شوهر از خودش برای جرم ترک انفاق، مقدار نفقه موضوعیت ندارد یعنی اگر شوهر بتواند ثابت کند مقداری از نفقه را پرداخت کرده است هرچند این مقدار کمتر از میزان مورد نیاز زوجه باشد، موجب برائت او خواهد شد.

• آیا فرزندان هم می‌توانند برای ترک انفاق شکایت کنند؟

براساس ماده ۱۱۹۹ قانون مدنی، نفقه اولاد (فرزندان) به عهده پدر است. مصادیقی که پدر باید نفقه فرزند را بپردازد، در ماده ۱۲۰۴ قانون مدنی آمده است که شامل مسکن، البسه، غذا و اثاث البیت می‌شود. البته می‌توان موارد دیگری مثل هزینه‌های پزشکی و درمان، هزینه‌های تحصیل و … به آن اضافه نمود. نفقه فرزندان هم براساس تبصره ماده ۵۳ قانون حمایت خانواده باید توسط پدر پرداخت شود و در صورتی که پرداخت نشود، فرزندان می‌توانند هم شکایت کیفری ترک انفاق و هم دادخواست حقوقی نفقه را بدهند اما فرقی که با نفقه زوجه دارد، این است که براساس ماده ۱۲۰۶ قانون مدنی، نفقه معوقه فرزندان قابل مطالبه نیست و هر دادخواست یا شکایت نفقه‌ای که فرزندان می‌دهند، باید مربوط به نفقه حال (آتیه) باشد.

• آیا پدر و مادر (اقارب) می‌توانند خرج و مخارج خود را از فرزندان بگیرند؟

براساس ماده ۱۲۰۰ قانون مدنی، نفقه پدر و مادر با رعایت قاعده «الاقرب فالاقرب» به عهده اولاد (فرزندان) و اولادِ اولاد (نوادگان) است. برای اینکه اقارب بتوانند نفقه خود را بگیرند باید دو شرط وجود داشته باشد که در ماده ۱۲۰۴ قانون مدنی آمده است: «نفقه اقارب عبارت است از مسکن و البسه و غذا و اثاث البیت به قدر رفع حاجت با در نظر گرفتن درجه استطاعت منفق.» همچنین، براساس ماده ۱۱۹۶ قانون مدنی : «در روابط بین اقارب فقط اقارب نسبی در خط عمودی اعم از صعودی و یا نزولی ملزم به انفاق یکدیگرند.» و براساس ماده ۱۱۹۷ قانون مدنی : «کسی مستحق نفقه است که ندار بوده و نتواند به وسیله اشتغال به شغلی، وسائل معیشت خود را فراهم سازد.» بنابراین، پدر و مادری که توانایی مالی نداشته باشند و فرزندانشان اونقدری تمکن مالی داشته باشد که بتواند هم از پس هزینه‌های زندگی خودش و هم از پس هزینه‌های زندگی پدر و مادرش بربیاید، باید نفقه آن‌ها را نیز بپردازد.

• آیا شکایت کیفری ترک انفاق برای اقارب وجود دارد؟

براساس تبصره ماده ۵۳ قانون حمایت خانواده نفقه اقارب نیز باید پرداخت شود و در صورتی که پرداخت نشود، اقارب می‌توانند هم شکایت کیفری ترک انفاق و هم دادخواست حقوقی نفقه را بدهند اما فرقی که با نفقه زوجه دارد، این است که براساس ماده ۱۲۰۶ قانون مدنی، نفقه معوقه اقارب قابل مطالبه نیست و هر دادخواست یا شکایت نفقه‌ای که اقارب می‌دهند، باید مربوط به نفقه حال (آتیه) باشد.

وکیل نوین؛ سایت معرفی وکیل تخصصی در کشور

وکیل نوین با گروه وکلا در کشور با تخصصی کردن پرونده‌ها گام مهمی در جهت موفقیت در دادگاه‌ها برداشته است، با تماس و مراجعه هر شهروند ایرانی به شماره‌های اعلام شده بلافاصله تشکیل پرونده گردیده و وکیل متخصص در آن حیطه متناسب با نوع پرونده شما معرفی می‌گردد .در حین روند پرونده به پیگیری‌های مختلف توسط وکلا و کارشناسان دیگر نظرسنجی‌هایی صورت می‌پذیرد که در صورت عدم رضایت شما مجددا با وکیل دیگری به مشاوره می‌نمایید، این امر باعث می‌شود علاوه بر تسریع در روند پرونده وکیل معین شده دارای تجارب بالا و پاسخگویی مناسب به موکل را دارا باشد.