تعریف سرقت:

مطابق با ماده 268 قانون مجازات اسلامی سرقت عبارت است از ربودن مال متعلق به دیگری است که عنصر مادی آن عمل ربایش و عنصر روانی آن عمد در عمل و آگاهی نسبت به مال دیگری بودن و قصد محروم کردن دائمی مالک نسبت به مال است.و به دو بخش سرقت حدی و سرقت تعزیری محکوم میشود.

سرقت حدی:

سرقتی است که در کتاب مقدس قرآن برای آن مجازات قطع دست تعیین کرده است و مطابق با ماده 268 قانون مجازات اسلامی (در بخش حدود) قابلیت اجرایی در کشور پیدا میکند.

سرقت تعزیری:

سرقت تعزیری،سرقتی است که مطابق و برگرفته از موازین شرعی نباشد و مجازات تابع قوانین مملکتی است و در قانون مجازات اسلامی در بخش تعزیرات انواع سرقت های تعزیری با مجازات های متفاوت جرم انگاری شده است.

شرایطی که سرقت حدی محسوب میشود و مجازات آن قطع دست است:

1-مال دزدیده شده شرعا مالیت داشته باشد:

یعنی مالی نباشد که ارزش شرعی نداشته باشد مثل شراب،الات قمار،گوشت خوک و…

2-مال دزدیده شده در حرز باشد:

به این معنا مال باید در مکانی نگه داشته شده باشد که از دستبرد در امان باشد که آن به تشخیص عرف است به عنوان مثال طلا یا جواهری که در گاو صندوق نگه داری میشود حرز محسوب میشود یا همینطور ماشینی که در پارکینگ شخصی منزلی پارک است.

3-سارق هتک حرز کند:

به این معنا که مالی که در حرز نگه داری میشود سارق آن را مهدوم (خراب) کند یا آن را از کار بیاندازد یا با مهارتی آن را باز کند.مانند آنکه سارق در گاوصندوق برای خروج جواهر یا در پارکینگ را برای خروج ماشین تخریب یا به هر طریق باز کند.

برای اینکه بخوای مشاوره حقوقی حضوری رایگان در شهر خودت داشته باشی اینجا کلیک کن.

4-هتک حرز و سرقت مخفیانه باشد:

این به این معنا نیست که کسی سارق را ندیده باشد بلکه به این معنا است که سارق قصد داشته باشد انجام سرقت مخفیانه و بدور از انظار انجام بگیرد.

5-سارق پدر یا از اجداد پدری صاحب مال نباشد:

قوانین جزایی باید تفسیر محدود شود و نباید آن را به مادر یا بستگان مادری نسبت داد و فقط شامل پدر و اجداد پدری میشود.

6-ارزش مال دزدیده شده در زمان اخراج از حرز معادل چهار و نیم نخود طلای مسکوک باشد:

به این معنا که مال دزدی باید به یک حد نصابی برسد که هر نخود طلا معادل یک بیست و چهارم مثقال است و هر مثقال 4.5 گرم طلاست و چهار و نیم نخود معادل 1.5گرم طلاست.

7-مال دزدیده شده از اموال دولتی یا عمومی،وقف عام یا عام المنفعه نباشد:

به این معنا سرقت زمانی حدی است که مالکیت آن خصوصی باشد و مربوط به اشخاص حقیقی یا حقوقی غیر دولتی یا غیر عمومی باشد.

8-سرقت در زمان قحطی صورت نگیرد:

مطابق با قاعده اضطرار در قانون اگر سارق از فرط ناچاری و درماندگی یا در شرایط غیر طبیعی مثل سیل و زلزله اقدام به دزدی کند دیگر سرقت حدی نیست.

9-صاحب مال از سارق نزد مرجع قضایی شکایت کند.

10-صاحب مال قبل از اثبات سرقت سارق را نبخشد:

به این معنا که صاحب مال اگر قبل از اینکه سرقت از جانب متهم ثابت شود در دادگاه یا دادسرا او را ببخشد حد ساقط میشود اما اگر بعد از ثبوت جرم باشد حد اجرا میشود.

11-مال دزدیده شده قبل از اثبات سرقت تحت ید مالک قرار نگیرد:

به این معنا که اگر سارق مال را قبل از اثبات در دادگاه به مالک آن برگرداند و تحویل دهد حد ساقط میشود.

12-مال دزدیده شده از اموال سرقت شده یا مغضوب نباشد:

به این معنا که سارق باید از شخصی دزدی کند که مالک آن باشد و گرنه عنوان سرقت ندارد و جرم تعزیری محسوب میشود.

13-مال مسروق قبل از اثبات جرم به مالکیت سارق در نیاید:

به این معنا که شخص مالک مال دزدی شده را با سارق معامله نکند یا آن را به او نبخشد.

حد سرقت (قطع دست) ازچه ناحیه بریده میشود؟

قطع دست به دلیل اینکه مرزبندی ناحیه قطع کردن در قرآن ذکر نشده است در کشور های اسلامی اندازه قطع کردن آن متفاوت است به عنوان مثال در عربستان از ناحیه آرنج قطع میشود.

اما در ایران مطابق با ماده 278 قانون مجازات اسلامی حد سرقت در مرتبه اول قطع چهار انگشت دست راست به طوری که کف دست و شست باقی بماند در مرتبه دوم قطع پای چپ سارق از پایین برآمدگی به نحوی که نصف قدم باقی باشد در مرتبه سوم حبس ابد و در مرتبه چهارم اعدام است.(آیا در ایران دست دزد قطع میشود؟)

نکته:

هرگاه سارق یکی از شرایط 13 گانه بالا را نداشته باشد و یا عضو متعلق به قطع کردن را نداشنه باشد مانند در مرتبه اول سرقت حدی خود دست راست نداشته باشد سرقت او بر حسب مورد مشمول سرقت های تعزیری میشود.

ایا امکان توبه برای سارق برای سقوط حد (قطع دست) وجود دارد؟

مطابق با ماده ۱۱۴ قانون مجازات اسلامی کلیه جرایم حدی به غیر از قذف و محاربه هرگاه متهم قبل از اثبات جرم توبه کند و ندامت و پشیمانی و سابقه کیفری او برای دادگاه اثبات شود حد ساقط میشود اما بعد از اثبات جرم در صورتی ساقط میشود که جرم با اقرار متهم باشد که در این صورت دادگاه میتواند عفو مجرم را توسط رییس قوه قضاییه از مقام رهبری اجازه دهد.

مواردی از اجرا حد سرقت(قطع دست)در ایران:

۱- در ۷ بهمن ۱۳۹۱ دادستان انقلاب مازندران اعلام کرد قطع چهار انگشت یک «سارق»، در زندان ساری اجرا شد

۲-در ۵ بهمن ۱۳۹۱ حکم قطع چهارانگشت دست یک «سارق» در شیراز اجرا شد.

۳-در ۲۴ آذرماه ۱۳۹۱ غلامحسین حیدری، رئیس کل دادگستری استان یزد، از «اجرای حد اسلامی و قطع چهار انگشت دست» دو نفر در یزد و در ملاء عام خبر داد.

۴-در ۴ تیر ۱۳۹۹ حکم قطع چهار انگشت دست راست سه زندانی به نام‌های هادی رستمی، مهدی شاهیوند، و مهدی شرفیان هفت‌چشمه به اتهام «چهار فقره سرقت حدی» توسط دیوان عالی کشور تأیید شد.