حوادث ناشی از کار

حوادث ناشی از کار حوادثی است که در حین انجام وظیفه و در جریان کار یا به سبب آن و در تمام اوقاتی که کارگر در کارگاه و محوطه آن مشغول کار باشد و یا به دستور کارفرما در خارج از محوطه کارگاه موظف به انجام امری باشد یا زمانی که کارگر در مسیر رفت و آمد از منزل به محیط کاری است و یا حتی به هنگام مراجعه کارگر به مراکز درمانی برای خود یا نجات و کمک رسانی به بیمه شده ای دیگر ، حوادث ناشی از کار هستند.

حوادث  ناشی از کار یک اتفاق پیش بینی نشده است که تحت تأثیر عوامل خارجی به موجب یک اتفاق ناگهانی رخ می دهد و باعث بروز صدمه به بیمه شده می شود .

هر اتفاقی حادثه تلقی نمی شود مگر آنکه شرایط زیر را داشته باشد:

الف ) قابل پیش بینی نباشد . ب ) وقوع آن ناگهانی باشد. ج ) بر جسم یا روان شخص صدمه بزند . د) حادثه متاثر از عامل یا عوامل خارجی باشد.

 اتفاقاتی از قبیل خودکشی که قابل پیش بینی است و یا سکته که تحت تاثیر عامل خارجی صورت نمی گیرد ، حادثه ناشی از کار تلقی نمی شود.

بازرسان کار:

بررسی حوادثی که ناشی از کار هستند در حیطه ی وظایف ادارات کار و امور اجتماعی است که توسط بازرسان کار صورت می گیرد. گزارش  بازرسان از بررسی هاشان به عنوان گزارش ضابطان قضایی است. این گزارش بصورت رایگان انجام می شود اما اگر هریک از طرفین دعوی به آن اعتراض کنند،در اینصورت بررسی حادثه با نظر مقام قضایی با پرداخت هزینه صورت می گیرد.

چنانچه حوادث منجر به فوت، نقص عضو و یا آسیب دیدگی شود بازرسان کار باید  گزارش پزشکی قانونی را مورد توجه قرار دهد.

 تعیین ارش و دیه درحوادث ناشی از کار توسط پزشکی قانونی مشخص و اصدار رأی بر عهده مقام محترم قضایی است.

نکته ای که قابل ذکر است تأثیر سابقه ی کاری در این امر است .کارگرانی که دارای سابقه مؤثر و تبحر باشند عاملی ست که در تعیین میزان قصور آنان در حوادث مؤثر واقع می شود.

حوادث ترافیکی به عهده ی کارشناسان راهنمایی و رانندگی است . مگر آن که حادثه در محل کارگاه باشد و به دستور مقام قضایی مورد بررسی قرار گیرد .

مسئولیت کارفرما:

کارفرما و مسئولان واحدهای ماده ی ۸۵ قانون کار، مسئولیت اجرای قوانین و رعایت بهداشت و موازین فنی را حسب ماده ۹۵ قانون کار عهده دار می باشد .

بنابراین هرگاه به دلیل عدم رعایت موارد مزبور از سوی کارفرما، حادثه ای بروز دهد ، کارفرما یا مسئولان ذی ربط از منظر کیفری و حقوقی مسئول و به مجازات مندرج در این قانون ( قانون کار) محکوم می شوند.

اگر کارفرمایان و مسئولان کلیه واحدهای موضوع ماده 85 این قانون،  مکللفند طبق مصوبات شورای عالی حفاظت فنی برای کارگران در بستر کار ملزومات وآلات مورد نیاز آن ها را تهیه کرده و طرق استفاده از آن ها را نیز به آن ها بیاموزند و رعایت موازین بهداشتی و حفاظتی را مورد نظارت قرار دهند.این اقدامات به منظور تأمین حفاظت و بهداشت و سلامت کارگران می باشد.  در مقابل کارگران نیز موظف به استفاده و نگهداری از این وسایل حفاظتی و بهداشتی هستند و باید دستورالعمل های آن ها را اجرا کنند.  چنانچه موارد فوق توسط کارفرمایان به نحو مثبت و مطلوبی انجام گردد در صورت وقوع حادثه مقصر نخواهند بود.

 کارفرما موظف است به منظور جلوگیری از تشدید وضعیت فرد حادثه دیده ، اقدامات اولیه ی لازم را انجام دهد. این موضوع در ماده ۶۵ قانون تأمین اجتماعی ذکر شده است.

به موجب تبصره ماده ۹۵ قانون کار؛ کارفرما باید حوادث ناشی از کار را در دفتر ویژه که فرم آن از طریق وزارت کار و امور اجتماعی اعلام می گردد ثبت کند ، همچنین مراتب را به صورت کتبی به اداره کار و امور اجتماعی اطلاع دهد. بنا بر ماده ی ۶۵قانون تأمین اجتماعی و ۸ آیین نامه حفاظتی کارگاه های ساختمانی؛ اعلام حادثه ی ناشی از کار را ظرف سه روز به محل های مذکور، صورت گیرد.

همانطور که در ۱۰ آئین نامه حفاظتی کارگاه های ساختمانی بیان شده ؛ محل کارگاه ساختمان باید ایمن و مطمئن بوده و از ورود افراد غیر مسئول و متفرقه ممانعت کرد. همچنین ضرورت دارد تابلو و علائم هشداردهنده قابل رؤیت در اطراف این کارگاه ها نصب شود. اگر در محل کارگاه های حادثه ای رخ دهد کارفرما هم مقصر و دارای مسئولیت قانونی است.

اگر کارگر مصدوم ناشی از حادثه کار یک کودک(زیر ۱۵سال) باشد،حسب ماده ۷۹ قانون کار که گماردن  این افراد(زیر ۱۵سال تمام) را ممنوع اعلام کرده؛ بنابراین وفق تبصره ۳ماده ۲۹۵ قانون مجازات اسلامی مسبب خسارت مسئول است.

نحوه درخواست بررسی حوادث ناشی از کار:

1-مراجعه حادثه دیده و یا اولیای دم به مراجع قضایی انتظامی برای طرح شکوائیه یا دادخواست

2-بررسی شکوائیه حادثه دیده یا اولیای دم توسط مقام قضایی و انتظامی.

3-مراجعه حادثه دیده یا اولیای دم به کلانتری جهت تشکیل پرونده و اخذ نظریه از ادارات کار و امور اجتماعی و پزشکی قانونی

4-مراجعه حادثه دیده به واحد بازرسی کار اداره کل کار و امور اجتماعی استان یا اداره شهرستان و ارائه نامه کلانتری جهت مطالعه پرونده و بررسی صحنه حادثه و ثبت اظهارات شهود به منظور تهیه گزارش حادثه توسط بازرس کار

5- تحویل گزارش حادثه از سوی اداره کل کار و امور اجتماعی استان یا اداره شهرستان به کلانتری، به منظور ارجاع به مرجع قضایی برای ابلاغ نظریه بازرس کار به اصحاب پرونده وصدور رای.

در صورت مصدوم شدن بر اثر حوادث یا ابتلا به بیماری بیمه شدگان (کارگران) و افراد خانواده آن ها به موج ماده ۵۴قانون تأمین اجتماعی ،می توانند از خدمات پزشکی  استفاده نمایند. خدمات پزشکی  به عهده صندوق تامین اجتماعی است و شامل کلیه اقدامات سرپایی،بیمارستانی، تحویل داروهای لازم و انجام آزمایشات تشخیص طبی می باشد.

بیمه مسئولیت مدنی حوادث ناشی از کار:

بیمه مسئولیت، بیمه ای است که به موجب آن بیمه گر متعهد می شود که هر گاه بیمه گذار در عقد معین به سبب تخلفی از تعهد خود ملزم به پرداخت خسارتی به نفع متعهد (زیان دیده) آن عقد گردد بیمه گر آن خسارت را بپردازد . در خصوص بیمه مسئولیت مدنی حوادث ناشی از کار عبارت است از مسئولیتی که کارفرما در صورت مقصر بودن خودش از یکی از شرکت های بیمه خریداری می نماید یا به عبارت دیگر مسئولیت خود را در مقابل کارگران به شرکت بیمه واگذار می نماید.

جریمه کارفرما:

چنانچه در کارگاه برای کارگری حادثه اتفاق بیافتد و کارفرما مقصر باشد علاوه بر دیه، به موارد زیر محکوم می شود:

– پرداخت خسارت به صندوق تأمین اجتماعی جهت برقراری مستمری و یا غرامت نقص عضو مستند به ماده 66 قانون تأمین اجتماعی

-مجازات های مقرر در فصل یازدهم قانون کار مواد ۱۷۱و ۱۷۶

-جرایم موضوع جنبه عمومی جرم

کار اتباع بیگانه:

مطابق ماده 120 قانون کار اتباع بیگانه نمی توانند در ایران مشغول کار شوند مگر آنکه اولاً دارای روادید ورود با حق کار مشخص بوده ، ثانیاً مطابق قوانین و آئین نامه های مربوطه ، پروانه کار دریافت دارند. لذا اتباع بیگانه فاقد روادید کار و پروانه کار از شمول قانون کار خارج و مزایای مربوط به تامین اجتماعی به آن ها تعلق نمی گیرد .

بنابراین اتباع بیگانه فاقد روادید کار، اگر دچار حادثه  منجر به فوت یا نقص عضو کلی شوند به آنها مستمری تعلق نخواهد گرفت.