مستثنیات دین چیست؟
مستثنیات دین به اموالی گفته میشود که قانون‌گذار برای حفظ کرامت و حداقل‌های معیشتی مدیون و خانواده‌اش، اجازه توقیف آن‌ها توسط طلبکاران را نمی‌دهد؛ حتی اگر حکم قطعی دادگاه صادر شده باشد.
فلسفه و اهمیت مستثنیات دین
* حفظ کرامت انسانی مدیون
* تأمین نیازهای اولیه زندگی و سرپناه
* امکان بازپرداخت بدهی با حفظ ابزار کار
* جلوگیری از آسیب‌های اجتماعی (بی‌خانمانی و فقر)
تفاوت مستثنیات دین با سایر اموال غیرقابل توقیف
مستثنیات دین به اموال ضروری مدیون اطلاق میشود.
سایر اموال غیرقابل توقیف مانند اموال عمومی یا وقفی به دلایل ماهیتی غیرشخصی توقیف نمی‌شوند.
فهرست مستثنیات دین (بر اساس قانون جدید ۱۴۰۴)
- 1. خانه مسکونی
محل سکونت مدیون و خانواده
فقط یک ملک مسکونی متناسب با شأن اجتماعی
- 2. اثاثیه ضروری زندگی
وسایل معمولی مانند یخچال، اجاق گاز، فرش، ظروف، وسایل گرمایشی و سرمایشی، لوازم خواب
وسایل لوکس مانند تابلوفرش گران‌قیمت و مبلمان آنتیک قابل توقیف است
- 3. آذوقه مورد نیاز
مواد غذایی به اندازه یک ماه مصرف خانوار
- 4.کتب و ابزار علمی و تحقیقاتی
فقط برای اهل علم و پژوهش متناسب با فعالیت آن‌ها
- 5.وسایل و ابزار کار
ابزار ضروری شغل مدیون (مثلاً چرخ خیاطی برای خیاط، کامپیوتر برای برنامه‌نویس)
- 6. تلفن مورد نیاز
یک خط تلفن معمولی (خطوط خاص با ارزش اقتصادی بالا قابل توقیف هستند)
- 7. مبلغ ودیعه مسکن
ودیعه اجاره مسکن که عدم توقیف آن منجر به سختی شدید برای مدیون شود.
تغییرات مهم ۱۴۰۴
خودرو از مستثنیات دین حذف شد
خودرو قابل توقیف است مگر اینکه اثبات شود وسیله اصلی کسب درآمد است.
ودیعه مسکن به مستثنیات اضافه شد.
مستثنیات دین در مهریه
منزل مسکونی قابل توقیف نیست اگر تنها سرپناه باشد.
خودرو اصولاً قابل توقیف است مگر برای کسب درآمد.
اثاثیه ضروری زندگی غیرقابل توقیف است.
جهیزیه و اموال لوکس قابل توقیف هستند.
نحوه اعتراض به توقیف مستثنیات دین
1. اعتراض کتبی به مرجع صادرکننده حکم یا اجرای ثبت ارائه شود.
2. ارائه مدارک مستند مانند سند مالکیت، فاکتور خرید، مدارک شغلی و غیره.
3. اعتراض ابتدا در اداره ثبت و سپس در هیئت نظارت و دادگاه بررسی میشود.
مطالب مشابه : وکیل طلاق در مشهد
سوالات پرتکرار درباره مستثنیات دین
۱. مستثنیات دین چیست و چرا اهمیت دارد؟
مستثنیات دین اموالی هستند که برای حفظ حداقل‌های معیشتی و کرامت مدیون از توقیف طلبکاران معاف شده‌اند، تا زندگی و امکان بازپرداخت بدهی محفوظ بماند.
۲. کدام اموال جزو مستثنیات دین محسوب می‌شوند؟
خانه مسکونی متناسب با شأن مدیون، اثاثیه ضروری زندگی، آذوقه یک ماه، ابزار کار شغلی، کتب علمی، تلفن ضروری و مبلغ ودیعه مسکن (در شرایط خاص).
۳. آیا خودرو جزء مستثنیات دین است؟
خیر، خودرو از سال ۱۴۰۴ جزو مستثنیات دین نیست و قابل توقیف است مگر اینکه مدیون ثابت کند خودرو وسیله اصلی کسب درآمد اوست.
۴. اگر مالی که جزو مستثنیات دین است توقیف شود، چه باید کرد؟
مدیون می‌تواند ظرف مهلت قانونی اعتراض کتبی با مدارک مستند به دادگاه یا اجرای ثبت تقدیم کند تا توقیف رفع شود.
۵. آیا همه وسایل خانه جزو مستثنیات دین هستند؟
خیر، فقط اثاثیه ضروری و معمولی زندگی جزو مستثنیات هستند؛ وسایل لوکس و تجملاتی قابل توقیف‌اند.
۶. آیا ودیعه مسکن هم جزو مستثنیات دین است؟
بله، اگر توقیف ودیعه مسکن باعث عسر و حرج شدید مدیون و خانواده‌اش شود، ودیعه جزو مستثنیات دین محسوب میشود.
۷. مستثنیات دین در دعاوی مهریه چگونه است؟
قوانین مستثنیات دین در مهریه مانند سایر دیون است؛ خانه مسکونی و اثاثیه ضروری قابل توقیف نیستند ولی خودرو و اموال لوکس قابل توقیف‌اند.
۸. چگونه دادگاه تشخیص می‌دهد که یک مال مستثنی است؟
دادگاه با بررسی شرایط مدیون، شأن عرفی، مدارک مالکیت و ضرورت مال برای معیشت یا کسب درآمد، تصمیم می‌گیرد.
۹. اگر چند ملک مسکونی داشته باشم، کدام‌یک مستثنی است؟
فقط ملکی که در آن سکونت دارید و متناسب با شأن شما باشد مستثنی است، سایر املاک قابل توقیف هستند.
۱۰. آیا تلفن همراه من قابل توقیف است؟
یک خط تلفن معمولی و ضروری قابل توقیف نیست، اما شماره‌های خاص با ارزش اقتصادی بالا ممکن است توقیف شوند.
