تعریف امنیت سایبری

واژه ی امنیت چه به عنوان موضوع و چه در جایگاه یک ویژگی برجسته برای فضای سایبری بسیار پرکاربرد است و از جهت اندازه به کارگیری یک واژه در فضای سایبر، هیچ واژه ی دیگری با امنیت سایبری یا امنیت فناوری اطلاعات برابری نمی کند. از این رو گرایش بر پیشنهاد تعریف بسیار گسترده از امنیت سایبری هست.

امنیت محیط سایبر عبارت است از فقدان هرگونه تجاوز یا هنجارشکنی یا تهدید به ان نسبت به یکی از پنج موضوع داده ها و اطلاعات، شبکه ها و سیستم های رایانه ای و مخابراتی،کاربران و مشترکین رایانه ای، ارایه دهندگان خدمات اینترنتی و نهایتا موضوعات بیرون از محیط سایبر که مرتکب با واسطه محیط سایبر درصدد تجاوز به آنها برمی آید.

در باب تامین امنیت محیط سایبر در قالب طرح مباحث فنی، دایره تدابیر تامینی عمدتا محدود به مقولاتی چون مقابله با هکر و کراکرها و اتخاذ فیلترینگ و نصب باروی آتشین یا سایر می شود که اساس این وظیفه خطیر بر عهده ی ارایه دهندگان خدمات اینترنتی قرار می گیرد.

مفهوم امنیت سایبری

از منظر حقوقی امنیت سایبری در دو مفهوم مضیق و موسع به کار می رود. در مفهوم مضیق، منظور اتخاذ تدابیر فنی و پیشگیرانه برای تامین امنیت شبکه ها و اطلاعات است. در این مفهوم، اقدامات غیر فنی، جایگاهی نداشته و اشخاص، موضوع مستقیم تدابیر امنیتی نیست، همچنانکه تامین امنیت فراتر از محیط سایبر را در بر نمیگیرد.

این مفهوم منطبق بر امنیتی است که اهل فن در علوم رایانه و اینترنت آن را طراحی و تبیین می کنند اما در مفهوم موسع، دو قسم از تدابیر برای تامین امنیت در فضای سایبری را می توان سراغ گرفت:

الف)تدابیر مستقیم یا اصلی: این تدابیر به کلیه ی تدابیر فنی و قانونی گفته می شود که برای تامین امنیت دو موضوع زیر به کار آید:

یکم: داده ها و اطلاعات رایانه ای: داده ها و اطلاعات رایانه ای خمیرمایه ی فضای تبادل اطلاعات است که در محیط سایبر به هر دستاویزی از قبیل اتصال به اینترنت، ماهواره و امواج مغناطیسی، قابل انتقالند. داده از مرحله ورودی یا تولید تا ذخیره و انتشار مورد استفاده قرار گرفتن، در معرض انواع رفتارهای مخرب و مختل کننده است که از جمله ی این رفتارها که امنیت داده را با خطر مواجه می سازد انتشار ویروس و سایر نرم افزارهای مضر،هک،کرک، شنود، تخریب، جعل و غیره است.

دوم: سیستم ها و شبکه های رایانه ای و مخابراتی: سیستم مجموعه ای متشکل از نرم افزار و سخت افزار است که برای پردازش اتوماتیک داده های دیجیتالی، تهیه شده و ممکن است شامل ورودی و خروجی تسهیلات ذخیره اطلاعات باشد. سیستم ممکن است تنها باشد یا به شبکه ای از دیگر وسایل مشابه متصل باشد.

شبکه های رایانه ای به رایانه های متصل اطلاق می شود که فارغ از محلی یا عمومی بودن، در آن مبادله اطلاعات صورت گیرد. سیستم و شبکه نیز همچون داده آسیب پذیر بوده و از آنجا که با موجودیت داده معنا می یابند، اقداماتی نظیر انتشار ویروس، اختلال در کارکرد و بازدهی،ممانعت از ترافیک و دسترسی داده و غیراه امنیت آنها را به شدت تهدید می کند و از این رو برای سلامت و امنیت داده و سیستم، اقدامات پیشگیرانه ای نظیر باروی آتشین، نصب گذرواژه و غیره مورد تاکید قرار می گیرد.

ب) تدابیر واسطه ای: این تدابیر در پی تنظیم مقررات مناسب برای فضای سایبری است تا به واسطه ی آن هدف اصلی یعنی امنیت فضای واقعی تامین شود. با رایانه ای شدن امور، از یک سو بسیاری از اطلاعات وزراتخانه ها، سازمانها، و شرکت ها در محیط سایبر قرار گرفته و از سوی دیگر فعالیت این نهادها نیز با محیط سایبر ارتباط تنگاتنگ یافته است؛ به عنوان مثال امنیت هواپیمایی، امنیت بیماران بیمارستانها، امنیت موسسات ارایه دهنده خدمات عمومی مثل برق، تلفن، آب و غیره جز با آسوده بودن از سلامت و امنیت محیط سایبر و رایانه و اینترنت شدنی نیست.

با این وصف، امنیت جامعه، پیوند استوار با امنیت سایبری دارد؛با رسوخ حیرت انگیز و اجتناب ناپذیر رایانه و اینترنت در جامعه ما از هم اکنون باید به سرعت، اقدامات قانون گذاری با توجه به تهدیدها از یک سو و ظرفیت های موجود از سوی دیگر تحقق یابد.زیرا برای امنیت سایبری باید دست به اقدامات پیشگیرانه زد نه اقدامات چاره ساز. این تدابیر هم باید ناظر به امنیت خود فضای سایبر باشد و هم امنیت فیزیکی که مرتبط با کارکرد محیط سایبر است.